जन्मसिद्ध नागरिकताको अधिकारमाथि अमेरिकी सर्वोच्च अदालतमा बहस हुने

वासिङ्टन डिसी । अमेरिकी सर्वोच्च अदालतले संयुक्त राज्य अमेरिकामा जन्मिएका केही बालबालिकालाई जन्मसिद्ध नागरिकताको संवैधानिक अधिकार छ वा छैन भन्ने विषयमा सुनुवाइ गर्न सहमत भएको छ। सर्वोच्च अदालतमा बहसको मिति भने तय भएको छैन र फैसला आउन अझै महिनौँ लाग्नेछ।

राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालको पहिलो दिन गैरकानुनी रूपमा देशमा रहेका आमाबाबुबाट जन्मिएका व्यक्तिहरूको जन्मसिद्ध नागरिकता अन्त्य गर्ने आदेशमा हस्ताक्षर गरेका थिए, तर तल्लो अदालतहरूले उक्त कदमलाई रोकिदिएका थिए। 

अदालतको निर्णयले ट्रम्पको अध्यागमनसम्बन्धी कठोर नीतिका लागि र अमेरिकी नागरिकताको परिभाषाका लागि ठुलो अर्थ राख्न सक्छ। झन्डै १६० वर्षदेखि अमेरिकी संविधानको १४औँ संशोधनले देशमा जन्मिएका जो कोही पनि अमेरिकी नागरिक हुने सिद्धान्त स्थापित गरेको छ, जसमा कूटनीतिज्ञ र विदेशी सैन्य बलका बालबालिकालाई भने अपवाद मानिएको छ।

संशोधनको भाषामा भनिएको छ: ‘संयुक्त राज्य अमेरिकामा जन्मिएका वा प्राकृतिकरण भएका र यसको क्षेत्राधिकार अन्तर्गत रहेका सबै व्यक्तिहरू संयुक्त राज्य अमेरिकाका नागरिक हुन्।’

ट्रम्पको कार्यकारी आदेशले गैरकानुनी रूपमा अमेरिकामा रहेका वा अस्थायी भिसामा रहेका मानिसहरूका सन्तानलाई नागरिकता दिन अस्वीकार गर्न खोजेको छ। ट्रम्प प्रशासनले यसलाई राष्ट्रिय सुरक्षा र सार्वजनिक सुरक्षामा ‘महत्त्वपूर्ण खतरा’ भन्दै देशको अध्यागमन प्रणाली सुधार गर्ने व्यापक प्रयासको हिस्सा बताएको छ।

प्रशासनले तर्क गरेको छ कि १४औँ संशोधनको वाक्यांश ‘यसको क्षेत्राधिकार अन्तर्गत’ को अर्थ देशमा स्थायी वा वैध रूपमा नरहेका मानिसहरूका सन्तानलाई संशोधनले बहिष्कार गर्छ।यस मुद्दामा वादीहरूको प्रतिनिधित्व गरिरहेको अमेरिकन सिभिल लिबर्टीज युनियनकी राष्ट्रिय कानुनी निर्देशक सेसिलिया वाङले बीबीसीको समाचार साझेदार सीबीएसलाई कुनै पनि राष्ट्रपतिले १४औँ संशोधनको नागरिकताको मौलिक वाचालाई परिवर्तन गर्न नसक्ने बताएकी छन्।

वाङले एक विज्ञप्तिमा भनिन्, ‘१५० वर्षभन्दा बढी समयदेखि यो कानुन र हाम्रो राष्ट्रिय परम्परा रहँदै आएको छ कि अमेरिकी भूमिमा जन्मिएको हरेक व्यक्ति जन्मदेखि नै नागरिक हुन्छ।’अमेरिका करिब ३० देशहरूमध्ये एक हो जसले आफ्नै सिमानाभित्र जन्मिएका जो कोहीलाई स्वतः नागरिकता प्रदान गर्दछ